Kendimi daha iyi hissetmem için bana ne önerirdiniz?

Bazı arkadaşlarımda da duyuyorum zaman zaman bende söylüyorum. “Lütfen beni eleştirir misin? Doğrularımı, eğrilerimi söyler misin? Ama öncelikle de neleri eksik, yanlış yaptığımı söyler misin?” Ama bugüne kadar niye böyle bir şey istediğimi kendi kendime tam açıklayamıyordum. Daha doğrusu açıklıyordum da şöyle oluyordu: Ben gelişmeyi hedefleyen bir kişiyim, neleri daha iyi yapabileceğimi öğreneyim ki onları daha iyi yapabileyim.

Güzel bir kalıp cümle. Sanırım çevremdekilerden duyup öğrenmişimdir. Yanlış mı, hayır değil. Sadece anlamı eksik.

Bir bakalım. Neden durduk yere birinin bana neleri eksik yaptığımı, neleri beceremediğimi, nerelerde hata yaptığımı söylemesini istiyor ve minik(!) egomu ne olursun dağıt diye adeta yalvarıyorum. (ki bunu yaptığım kişide çok önemli, bunu sen istemeden de yapan ne çok ve ne gereksiz insan var) Mazoşist miyim, manyak mıyım?

Değilim tabii ki.

Şöyle bir inancım var. Yaşayıp geçerken bir çok kör noktam var. Ne kendimi görebiliyorum, ne biraz dışarı çıkıp etrafa bakabiliyorum. Bununla beraber düşünüyorum ve davranıyorum. Etkiliyorum ve tepkileri topluyorum. Kimi tatmin edici veya beklenen tepkiler, kimi de umulmadık, üzücü tepkiler veya sonuçlar...

Daha doygun bir hayat uğruna, hedeflediklerimi yakalamak uğruna, bu topladığım tepkilerimin planladıklarıma veya olmasını istediklerime uygun olması gerekiyor ki bende doğru yolda olduğuma inanayım. Çünkü kişi olarak ölçebildiğim tek şey bana verilen tepkiler. Şu sözü söylerken beklediğim aslında “bunu şu şekilde yaparsan sana vereceğim tepki senin istediğin gibi olur” cümlesi. Peki. İyi de bu beni geliştirmiş mi oluyor yoksa bunu söyleyen kişinin istediği gibi mi oynuyorum. İşin esası şu ki bunu söyleyen kişi hayatınızı doğrudan etkileyen kişi ise, önem derecesi sizin için yüksek ise evet bu yapılması gerekli bir davranıştır. Öte yandan kişi için düşük önem derecesine sahip insanları dinlemek ise gereksiz olur.

Kişinin bizim için değerini nasıl ölçmeliyiz? Sanırım asıl önemli konu bu, ancak bu yazımda değinmeyeceğim.

Bizim için önemli kişilerin istediği etkileri onlar üzerinde yaratarak her iki taraf için tatmin edici ilişkiyi oluşturmak bizi aslında geliştirmek yerine daha iyi hissetmemizi sağlar. Sonuçta aslında sorduğumuz kendimi daha iyi hissetmem için bana ne yapmamı önerirsin sorusundan farklı bir şey değildir.

Canlı örnekler:

- Ast yöneticisine performans değerlendirmesinde eksik yanlarını söylemesini ister. Böylece hatasız bir çalışan olacak ve performans notunu bir sene sonra daha yüksek yapabilecektir. Bununla beraber sık değişen organizasyon yapılarında performans sisteminin bir anlamda çalışmamasının sebebinin kurumsal bir performans değerlendirme sistemi yerine yöneticiye dayalı bir performans sistemi getirmiş olmasından kaynaklanabilir.
- Ünlü bir şarkıcı fan sitelerini takip eder. Böylece kendisini dinleyenlere onların istediklerini vererek popularitesini yüksek tutar. Böylece kendisi de şan şöhret vs adına tatmin olur. Sürekli kendisini tekrarlaması grup içinde sıkıcı olacağı için arada marjinal çıkış yapıp ilgiliyi de koruması gerekmektedir.